Bingöl Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Çalışmalar Araştırma ve Uygulama Merkezi tarafından Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri kullanılarak ‘2023 Bingöl Arıcılık Raporu’ hazırlandı.
Türkiye’de 2023 yılında en çok bal üretimi yapılan 10 ilin sırasıyla; Ordu, Adana, Muğla, Sivas, Kocaeli, İzmir, Mersin, Aydın, Siirt ve Şanlıurfa olduğu belirtilen raporda, Bingöl’ün bin 328 ton bal üretimiyle 20. sırada yer aldığı belirtildi.
Bingöl’ün, 38 ton bal mumu üretimi ile Türkiye bal mumu üretiminde yaklaşık yüzde 1’lik payı ile 23. sırada yer aldığı kaydedildi.
BİNGÖL, BÖLGEDE BİRİNCİ
Bingöl, Elazığ, Malatya ve Tunceli illerinden oluşan TRB-1 bölgesinde, 2023 yılında toplam koloni sayısı 474 bin olarak belirlenirken, 173 bin arı kovanına sahip olan Bingöl’ün TRB-1 toplam kovan miktarı içinde yüzde 36,6’lık pay ile ilk sırada yer aldığı belirtildi. Malatya 118 bin 309 kovana karşılık yüzde 24,9 pay ile ikinci sırada, Elazığ 100 bin 660 kovan ve yüzde 21,2 pay ile üçüncü sırada, Tunceli ise 81 bin kovan ve yüzde 17,2’lik pay ile son sırada yer aldı.
BİNGÖL MERKEZ İLK SIRADA…
Raporda yer alan bilgilere göre, 173 bin arı kovanına sahip olan Bingöl’de; il merkezi toplam kovan miktarı içinde yüzde 43,1’lik pay ile ilk sırada yer alırken, Genç ilçesi 38 bin 719 kovan ve yüzde 22,3 pay ile ikinci sırada, Solhan ilçesi 21 bin 919 kovan ve yüzde 12,6 pay ile üçüncü sırada, Karlıova ilçesi 16 bin 291 kovan ve yüzde 9,4 pay ile dördüncü sırada, Kiğı ilçesi 7 bin 995 kovan varlığı ve yüzde 4,6 pay ile beşinci sırada, Adaklı ilçesi 7 bin 795 kovan varlığı ve yüzde 4,5 pay ile altıncı sırada, Yedisu ilçesi 4 bin 330 kovan varlığı ve yüzde 2,5 pay ile yedinci sırada ve Yayladere ilçesi ise bin 741 kovan varlığı ve yüzde 1 pay ile son sırada yer aldı.
BAL ÜRETİMİ AZALDI
Bingöl’de son 3 yıla ait bal üretim verimliliği incelendiğinde, 2023 yılında kovan başına bal üretim verimliliği 7,65 kilogram olarak gerçekleşti. Son 2 yıla ait bal üretim miktarları karşılaştırıldığında ise bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 17,3 oranında düşüş yaşandığı görüldü. Bal üretim verimliliği incelendiğinde kovan varlığında meydana gelen artış, bal üretim miktarındaki artıştan daha fazla olduğu için bal üretim verimliliğinde bir miktar düşüş yaşandı.
TÜRKİYE, BAL ÜRETİMİNDE DÜNYA İKİNCİSİ!
Raporda, arıcılık sektörü ile ilgili şu önerilerde bulunuldu; “Türkiye FAO verilerine göre, 2022 yılında dünya kovan varlığı sıralamasında Hindistan ve Çin’den sonra üçüncü sırada gelmektedir. Miktar bazında bal üretiminde Çin’den sonra ikinci, dünya bal mumu üretiminde ise dördüncü sırada yer almaktadır.
2023 yılında Türkiye’de kovan varlığı sıralamasında Ordu ilk sırada, Adana ikinci sırada, Muğla ise üçüncü sırada yer aldı. Bingöl ise Türkiye kovan varlığında ondokuzuncu sırada yer aldı. Türkiye bal üretiminde 2023 yılında ilk üçte Ordu, Adana ve Muğla yer alırken Bingöl ise Türkiye bal üretiminde yirminci sırada yer aldı. Bal mumu üretiminde Sivas birinci sırada, Muğla ikinci sırada ve Adana üçüncü sırada yer alırken Bingöl ise bal mumu üretiminde Türkiye’de yirmiüçüncü sırada yer aldı. Bingöl, kovan varlığı ve bal üretimi açısından değerlendirildiğinde Türkiye sıralamasında ilk yirmi il arasında yer aldı.
Kovan başına bal üretim verimliliği sıralamasında 2023 yılında Malatya birinci sırada, Bingöl ikinci sırada, Elazığ üçüncü sırada ve Tunceli ise dördüncü sırada yer aldı. Kovan başına bal üretim verimliliği genel olarak değerlendirildiğinde kovan varlığında meydana gelen artış bal üretim miktarında meydana gelen artıştan daha fazla olduğu için 2023 yılında Bingöl bal üretim verimliliğinde bir miktar düşüş yaşandı. Diğer taraftan, 2019-2020 dönemine ait veriler incelendiğinde, Bingöl’de kovan başına ortalama bal üretim verimliliğinde artış yaşanırken, 2021-2023 döneminde ise bir düşüş trendi olduğu gözlendi.
BAL ÜRETİMİNDE DÜŞÜŞ YAŞANACAĞI TAHMİN EDİLİYOR
Bingöl bal üretimi trend analizi sonuçlarına göre, miktar açısından bal üretim eğrisi 23 yıl genel trendin üstünde, 10 yıl altında seyretmiştir. Diğer taraftan, trend tahmin yöntemi uygulanarak elde edilen geleceğe yönelik tahmin sonuçlarına göre, 2024 yılında Bingöl ilinde yaklaşık bin 985 ton bal üretimi yapılacağı tahmin edilmektedir. Trend analizi kapsamında incelenen dönemde 2007 yılında 2 bin 272 ton üretim ile en yüksek bal üretim miktarı gerçekleşmiştir. Öte yandan, 1991 döneminde ise 505 ton bal üretimi gerçekleşmiştir. Bingöl bal üretim miktarı trend doğrusu incelendiğinde, son 31 yıllık dönemde bal üretim miktarı yaklaşık yüzde 162 oranında artış gösterdi. 1991-2023 dönemi kapsamında bal üretim miktarı genel olarak artış trendi içerisinde yer alırken 2024’ten sonraki yıllarda bal üretim miktarında dalgalanmaların olacağı varsayılmakla birlikte sürekli bir düşüşün yaşanacağı tahmin ediliyor.
-EN YÜKSEK BAL MUMU ÜRETİMİ 2022’DE YAŞANDI-
Bingöl bal mumu üretimi trend analizi sonuçlarına göre, miktar açısından balmumu üretim eğrisi 15 yıl genel trendin üstünde, 18 yıl altında seyretti. Trend analizi kapsamında incelenen dönemde 2022 yılında 50 ton üretim ile en yüksek bal mumu üretim miktarı gerçekleşti. Diğer taraftan, 1997 ve 1998 döneminde ise hiç bal mumu üretimi gerçekleştirilmedi. Bingöl bal mumu üretim miktarı trend doğrusu incelendiğinde, 33 yıllık dönemde bal mumu üretim miktarı yaklaşık yüzde 290 oranında artış gösterdi. Bu dönem içerisinde bal mumu üretim miktarı genel olarak artış trendi içerisinde yer alırken; ARIMA tahmin yöntemi uygulanarak elde edilen geleceğe yönelik tahmin sonuçlarına göre, 2024 yılsonu itibari ile Bingöl’de yaklaşık 31 ton bal mumu üretiminin gerçekleşeceği öngörülüyor.
ARI ÜRÜNLERİ ÜRETİMİNİN ÇEŞİTLENDİRİLMESİNE YÖNELİK TEŞVİK POLİTİKALARI UYGULANMALI!
Rapora göre: “Türkiye’nin hem iç piyasada hem de ihracattaki payının artırılarak ülke ekonomisine daha fazla katkı sağlaması hedeflenmelidir. Bal üretiminin yanı sıra arı sütü, polen, propolis, arı zehri, bal mumu, ambalajlı arı ürünleri üretimi ve ticareti, bal veriminde olası bir düşüş ile oluşabilecek riskleri azaltmak ve üreticilerin verim kaybına uğramalarını önlemek amacıyla arı ürünleri üretiminin çeşitlendirilmesine yönelik teşvik politikaları uygulanabilir. Pazarlama ve tanıtım faaliyetlerine yönelik eğitim vb. destekler verilebilir. Ayrıca, Bingöl ilinde faaliyet gösteren arıcı işletme sayısının artırılması için bölgesel bazda tedbirler alınmasına yönelik politikalara öncelik verilebilir.”
EROL YILMAZ