1940 ve 1941 yılları arasında Bingöl Valiliği yapan Sadullah Koloğlu, Libya'nın kuruluşunun ilk yıllarında, Türk Hükümeti'nin izni ve görevlendirmesi ile Libya'nın ilk başbakanı olma onurunu kazandı.
Cumhuriyet Gazetesi arşivlerinde yer alan haberler ve Koloğlu'nun biyografisi, bu ilginç hikayeyi aydınlatıyor.
Bingöl Valiliğinden emekli olduktan sonra İstanbul'a dönen Koloğlu, maddi sıkıntılarla boğuşuyordu. Geçici görevlerde bulunsa da, çocuklarının eğitimi için endişeliydi. Bu dönemde, miras işleri için baba ocağı Bingazi'ye gitti. Burada görüştüğü Bingazi Emiri Sunusi, Libya'nın bağımsızlığını kazanma aşamasında olduğunu ve Koloğlu'nun yardımcılığına ihtiyaç duyduğunu söyledi.
Bingöl Valisi'nden Libya Başbakanı'na
Birleşmiş Milletler'in kararıyla bağımsızlığını ilan eden Libya, Trablus, Bingazi ve Fizan olmak üzere üç bölgeye ayrılmıştı. Bağımsızlığı istemeyen İngilizler, Emir Sunusi ve Koloğlu gibi Türkiye'den yetişen devlet adamlarının faaliyetlerinden rahatsızdı. Koloğlu, Libya'da Sağlık Bakanı olarak görev yaparken, İngilizlerin ilaç geciktirmelerine karşı sert tepki gösterdi.
İngilizler, Koloğlu'nu devre dışı bırakmak için kabile reisleriyle pazarlıklara girişse de, planları başarısız oldu. Emir Sunusi, Koloğlu'nu "Arap Kaymakam" lakabıyla Libya Devleti'nin "Türk Başbakanı" olarak atadı.
Teklifi ilk başta reddeden Koloğlu, Türkiye'ye döndüğünde maddi sıkıntılarıyla tekrar yüzleşti. Emir Sunusi'nin Türk Hükümeti'ne yaptığı başvuru sonucunda, Koloğlu'na 3 yıllık bir süre için Bingazi Hükümeti'nde görev alma izni verildi. Bu durum, eski Osmanlı toprağı olan Libya'ya verilen önemin göstergesi olarak yorumlandı.
Haber-Derleyen: Ahmet Boydaş
