Prof. Dr. Yılmaz Bingöl'ün çalışması, "Bingöl'ün siyasetine güven olmaz" sözünün bir şehir efsanesi olduğunu ortaya koyuyor.
Prof. Dr. Yılmaz Bingöl, 2009 yılında, "Siyaset ve Güven İlişkisi: Bingöl İli Örneğinde 1950-2007 Genel Seçimleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz" başlıklı bir çalışma yürüttü.
Çalışma, Bingöl seçmeninin 1950-2007 yılları arasında yapılan 15 genel seçimdeki oy davranışlarını karşılaştırmalı olarak inceledi.
Araştırmanın sonucunda, Bingöl seçmeninin 14 seçimde tutarlı, sadece 1 seçimde tutarsız olduğu tespit edildi. 1950 seçimlerinde Bingöl seçmeni, Türkiye geneliyle tutarsız bir siyasal davranış örneği sergiledi. Ancak sonraki seçimlerde Bingöl seçmeni, Türkiye geneliyle hemen hemen tam bir tutarlılık, konjonktürel veya açıklanabilir şartlara bağlı bir tutarlılık veya kısmen veya kendi içinde bir siyasal tutarlılık ortaya koydu.
Prof. Dr. Yılmaz Bingöl'un, "Siyaset ve Güven İlişkisi: Bingöl İli Örneğinde 1950-2007 Genel Seçimleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz" başlıklı çalışmasında şu ifafeler yer alıyor:
Siyasete ve siyasetçilere karşı duyulan güvensizlik, çağdaş demokratik rejimlerin en sık karşılaştığı sorunlardan bir tanesi olarak göze çarpmaktadır. Bu çalışma Bingöl ili örneğinde siyaset ve güven ilişkisini irdelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın literatüre iki yönlü katkı sağlaması hedeflenmektedir. Birincisi, siyaset ve güven ilişkisini ölçebilecek
yeni bir metodolojik çözümleme getirmek; ikincisi ise Ahmet Kabaklı’ya atfedilen “Bingöl’ün siyasetine; Elazığ’ın ibadetine güven olmaz” sözünün doğruluğunun test edilerek, Bingöl ili özelinde siyaset ve güven arasındaki ilişkinin doğasını tespit etmektir. Türkiye ile
Bingöl seçmeninin uzun bir dönem boyunca ortaya koydukları oy davranışının karşılaştırılması yöntemiyle yapılan araştırmanın sonucunda, Bingöllü seçmenin 1950–2007 arasında yapılan on beş genel seçimden on dördünde tutarlı, dolayısıyla güvenilir olduğu tespit edilmiştir.
Birincisi, siyaset ve güven ilişkisini ölçebilecek yeni bir metodolojik çözümleme getirmek; ikincisi ise Ahmet Kabaklı’ya atfedilen “Bingöl’ün siyasetine; Elazığ’ın ibadetine güven
olmaz” sözünün doğruluğunun test edilerek, Bingöl ili özelinde siyaset ve güven arasındaki ilişkinin doğasını tespit etmektir. 1982 Anayasası ile ilgili yapılan halk oylamasında
Bingöllü seçmenin ortaya koyduğu tavır ile ilgili olduğu düşünülen bu söz gerçek midir yoksa bir şehir efsanesi (urban legend) midir? Siyasetin doğasıyla ilgili olan genel bir
güvensizlik algılaması bir tarafa, Bingöl’ün siyasetine gerçekten de güven olmaz mı?
Bingöl’ün siyasetiyle ilgili bu algılamayı genellemek ve doğruluğunu test etmek mümkün müdür?
Bu çalışmada 1950, 1954, 1957, 1961, 1965, 1969, 1973, 1977, 1983, 1987, 1991, 1995, 1999, 2002 ve 2007 genel seçim sonuçları ayrı ayrı karşılaştırmalı olarak incelendikten sonra ortaya koyduğumuz varsayımların ve neticede ortaya çıkan Bingöl’de siyasetin parametrelerinin genel bir değerlendirmesiyle sonlanacaktır.
Genel anlamda, Bingöl seçmeni 15 genel seçimden 14’ünde tutarlı, sadece birinde tutarsızdır. Hâlâ tek
partili sistemin etkilerinin yaşandığı ilk çok partili seçim olan 1950 seçimlerinde Bingöl seçmeni Türkiye geneliyle bariz şekilde tutarsız bir siyasal davranış örneği sergilemiştir.
Bingöl seçmeni, 1954, 1957, 1983, 1995 ve 2007 seçimlerinde Türkiye geneliyle hemen hemen tam bir tutarlılık; 1961, 1965 ve 1969 seçimlerinde konjonktürel veya açıklanabilir şartlara bağlı bir tutarlılık ve 1973, 1977, 1987, 1991, 1999 ve 2002 genel seçimlerinde ise kısmen veya kendi içinde bir siyasal tutarlılık ortaya koymuştur.
Sadece 1982 Anayasası’na yönelik yapılan referandum sonuçları dikkate alınarak sarfedildiği anlaşılan “Bingöl’ün siyasetine güven olmaz” sözü dolayısıyla genellenemez.
Toplam orana bakıldığında Bingöl seçmeni sadece %6,7 oranında ülke geneliyle tutarsızlık gösterirken; % 93,3 oranında kısmen, şartlı, kendi içinde ya da tamamıyla ülke ge-
neliyle tutarlı bir siyaset anlayışı ortaya koymuştur. Bunu başka bir ifadeyle ortaya koymak gerekirse, Bingöl siyaseti %93,3 oranında güvenilirdir.
Dolayısıyla edebiyatçı-yazar Ahmet Kabaklı’ya atfedilen “Bingöl’ün siyasetine güven olmaz” sözü bir şehir efsanesidir.
Haber-Derleyen: Ahmet Boydaş