DEM Parti Bingöl Milletvekili Ömer Faruk Hülakü, Kiğı İlçesi Ölmez Köyünde yapılması planlanan maden ocağı ile ilgili Meclis’e soru önergesi sunarken, önerge Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı tarafından cevaplandırıldı.
HÜLAKÜ’NÜN MECLİSE SUNDUĞU ÖNERGE
Bingöl’ün Kiğı İlçesi Ölmez Köyü mevkiinde, ormanlık alanda bir maden şirketi tarafından altın, gümüş ve bakır madeni arama çalışmaları için başvuruda bulunulduğunu belirten Hülakü, şu ifadelere yer verdi; “Altın, bakır ve gümüş gibi maden arama çalışmaları, çevreye ciddi zararlar vermektedir. Bu çalışmalar sırasında kullanılan kimyasallar ve işlemler toprak, su ve havanın kirlenmesine neden olmaktadır. Maden arama faaliyetleri sırasında ormanlık alanların tahrip edilmesi, su kaynaklarının kirlenmesi ve yer altı su seviyelerinin düşmesi gibi birçok olumsuz sonuç ortaya çıkmaktadır. Ayrıca, maden çıkarımı için açılan maden ocakları doğal habitatları yok ederek biyoçeşitliliği azaltmakta ve yerel ekosistemlere zarar vermektedir. Bu sebeplerden dolayı, Kiğı ilçesindeki maden arama faaliyetleri bir an önce durdurulmalıdır.
-Maden arama projesinin gerçekleştirileceği bölgedeki tarım alanları üzerindeki olası etkileri hakkında yapılan bir değerlendirme var mıdır? Varsa, bu etkiler nelerdir?
-Projenin uygulanacağı alanlardaki ormanlık alanlara olan etkileri nasıl değerlendirilmektedir? Ormanlık alanların tahrip edilmesini önlemek için hangi tedbirler alınacaktır?
-Maden arama faaliyetlerinin su kaynaklarına olan etkileri hakkında detaylı bir analiz yapılmış mıdır?
-Projenin tarım, orman ve su kaynaklarına verebileceği zararlar konusunda kamuoyuyla ne düzeyde paylaşım yapılacak ve yerel halkın görüşleri ne ölçüde dikkate alınacaktır?
-Tarım, orman ve su kaynaklarının korunması ve sürdürülebilirliği açısından, hangi alternatif çözümler üzerinde çalışılmaktadır?
-Maden arama projesinin çevresel etkilerini en aza indirecek ve tarım, orman ve su kaynaklarını koruyacak önlemler neler olacaktır?
-Tüm bunlar göz önünde bulundurularak, söz konusu maden arama projesinin iptal edilmesi için Bakanlığınızca herhangi bir çalışma yapılacak mıdır?”
BAKAN YUMAKLI’NIN CEVABI
Önergeye yanıt veren Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, firma tarafından gerekli önlemlerin alınacağını belirtti.
Kiğı’da maden ocağı kuracak firmanın; tarım, orman ve su kaynaklarını koruyacak önlemler hakkında taahhütlerinin olduğunu belirten Bkan Yumaklı, “5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu'na göre tarım arazilerinin korunması amacıyla bu projeden etkilenmesi muhtemel tarım arazileri için koruma önlemlerin alınması firma sahibi tarafından taahhüt edilmiştir.
Faaliyet esnasında civarda bulunan tüm baz akımlı ve kuru derelerin yatakları korunacak, dere yataklarına katı atık, hafriyat vs. atılmayacak ve stoklanmayacak, sabit tesis yapılmayacak, dere yataklarını daraltıcı ve akış rejimlerini olumsuz etkileyen müdahalelerde bulunulmayacak, olası aşırı yağışlarda oluşabilecek çevre yüzey sularına ve su baskınların karşı tüm tedbirler firma sahibi tarafından alınacaktır” dedi.
“DENETİMLER ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İL MÜDÜRLÜĞÜNCE YAPILACAK”
Bakan Yumaklı, soru önergesine şu yanıtı verdi; “Proje alanında 167 sayılı "Yeraltı Suları Hakkında Kanun" ve "Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik" hükümlerine göre çalışma yapılacaktır. Proje kapsamında yer altı suları ve kaynakların korunma çerçevesinde yürürlükte bulunan mevzuat ve söz konusu raporda belirtilen hususlarla ilgili verilmesi gereken taahhütlere uyulacaktır.
Faaliyet çalışmaları sırasında söz konusu taahhütlere uygun olarak çalışılıp çalışılmadığı ile ilgili gerekli denetimler çevre, şehircilik ve iklim değişikliği il müdürlüklerince yapılmaktadır. Proje alanının, 10.10.2012 tarihli ve 28437 sayılı "İçme Suyu Temin Edilen Akifer ve Kaynakların Koruma Alanlarının Belirlenmesi Hakkında Tebliğ" hükümlerine göre koruma alanı ve 167 sayılı Kanun kapsamında proje sahası olarak belirlenmesi halinde hiçbir hak talep edilmeksizin proje durdurulacaktır.
Maden arama çalışmalarının yapılacağı alan üzerinde ormanlık alanlar için herhangi bir izin müracaatı bulunmamaktadır. İzin müracaatı yapıldığı taktirde orman varlığının sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla rehabilitasyon projesi talep edilecektir.
Maden faaliyetlerinin gerçekleştiği bölgede tarım ve hayvancılığa zarar verildiğine dair tespit edilen ya da tarım ve orman il müdürlüğümüze zarar ve ziyan ile ilgili resmi olarak herhangi bir başvuru bulunmamaktadır. Tarım ve hayvancılığı olumsuz etkileyebilecek tüm konularda, ilgili mevzuat çerçevesinde gerekli önlemler alınmaktadır.
Madencilik faaliyetlerinin yer üstü ve yer altı su kaynaklarına etkileri mer'i mevzuat çerçevesinde ÇED sürecinde değerlendirilmekte ve faaliyetlerin su kaynaklarını olumsuz etkilememesi için alınması gereken tedbirlere ilişkin görüşlerimiz ÇED sürecini yürüten ilgili kurumlara iletilmektedir. Ayrıca su kaynaklarımızın kalite ve miktarının korunması, madencilik faaliyetleri dâhil olmak üzere su kaynaklarımızı etkileyen faaliyetlere yönelik olarak alınması gereken tedbirler nehir havza yönetim planları ile belirlenerek uygulanmaktadır. Bakanlığımızca Bingöl ilinin yer aldığı Fırat-Dicle Havzası için Havza Koruma Eylem Planı hazırlanarak uygulamaya konulmuş ve tedbirlerin uygulanması takip edilmektedir.
Su verimliliğini hem ulusal politika hem de yaşam kültürü haline getirmek adına Bakanlığımız koordinasyonunda 31 Ocak 2023 tarihinde "Su Verimliliği Seferberliği” başlatılmıştır.
Bu kapsamda kentsel, tarımsal, endüstriyel ve bireysel olmak üzere tüm sektörlerde su verimliliğinin yaygınlaştırılması maksadıyla ileriye dönük hedeflerin ve stratejilerin belirlendiği "Değişen İklime Uyum Çerçevesinde Su Verimliliği Strateji Belgesi ve Eylem Planı” hazırlanmıştır. Tüm paydaşların katılımı ve kapsayıcılığın ön planda tutulduğu belge ile gelecek 10 yıl için ulusal su verimliliği hedefleri ve tüm sektörleri kapsayan 114 eylem belirlenmiştir.
Ayrıca mevcut su kaynaklarının miktar ve kalite açısından daha iyi olması ve kullanılmış suların tekrar kullanılması amacıyla Bakanlığımız tarafından "Kullanılmış Suların Yeniden Kullanım Alternatiflerinin Değerlendirilmesi Projesi" yürütülmüştür. Proje kapsamında; atık su arıtma tesislerinde arıtılan atık suların ve tarımsal sulamadan dönen suların kalitesinin iyileştirilerek tekrar kullanılması yönünde çalışmalar yapılmıştır. Söz konusu proje ile tarımsal faaliyetin devamlılığı için su kaynaklarının korunmasına yönelik hedefler belirlenmiştir. Bakanlığımızca "Tarımsal Kaynaklı Nitrat Kirliliğine Karşı Suların Korunması Yönetmeliği" kapsamında su kaynaklarının tarımsal faaliyetlerden kaynaklı kirliliğe karşı korunması amacıyla çalışmalar yürütülmektedir.
Türkiye genelinde yürütülmekte olan "Sularda Tarımsal Faaliyetlerden Kaynaklanan Kirliliğin Kontrolü Projesi" kapsamında tarımsal kaynaklı kirliliğin tespiti ve nitrata hassas bölgelerin. belirlenmesi amacıyla ülke genelinde 4.856 istasyona ulaşan izleme ağında sularda tarımsal kaynaklı nitrat kirliliği izleme çalışmaları yürütülmektedir. Analiz sonuçları Nitrat Bilgi Sistemine (NİBİS) kaydedilmekte, tarımsal kaynaklı nitrat kirliliğinin tespiti ve nitrata hassas bölgelerin belirlenmesi çalışmalarında değerlendirilmektedir.
Ülke genelinde yürütülen tarımsal kirlilik izleme sonuçlarına bağlı olarak Nitrata Hassas Bölgelerin (NHB) belirlenmesi ve tarımsal kirliliği önlemeye yönelik tedbirleri içeren Nitrat Kirliliği Eylem Planının hazırlanması çalışmaları 25 nehir havzasında tamamlanmıştır. Bingöl ilinde 24 yer üstü suyu istasyonunda tarımsal faaliyetlerden kaynaklanan kirlilik izlenmektedir.
Nitrat Kirliliği Eylem Planlarında; arazi yönetimi, gübreleme yönetimi, hayvansal gübre yönetimi, sulama yönetimi konularında toprak ve su kaynaklarının korunmasına yönelik tedbirler yer almaktadır.
Nitrat Kirliliği Eylem Planlarının uygulanması ile tarımsal üretim yapılırken, çevrenin korunması ve doğal kaynakların sürdürülebilirliği için toprak ve su kaynaklarının koruma/kullanma dengesinin gözetilerek çevre dostu tarımsal uygulamaların yaygınlaştırılması hedeflenmektedir.”
Fuat OTLAK
