BİNGÖL KENT HABER ÖZEL - Bingöl’ün Kiğı İlçe merkezi ve köylerinde çok sayıda taş yapı bulunurken, bu yapıların birçoğu için ağır hasarlı oldukları gerekçesiyle yıkım kararı verildi. Bu taş yapıların bölgenin kültürel mirasının önemli bir parçası olduğunu ve halkın tarihini ve kimliğini yansıttığını belirten DEM Parti Bingöl Milletvekili Ömer Faruk Hülakü, konuyu meclise taşımıştı.
Hülakü’nün soru önergesine yanıt veren Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, köylerdeki taş yapıların tarihi bir niteliğinin bulunmadığını belirtirken, Kiğı ilçe merkezindeki 15 dükkân ve 1 konut için korunma kararı alındığını belirtti.
HÜLAKÜ’NÜN SORU ÖNERGESİ
DEM Parti Bingöl Milletvekili Ömer Faruk Hülakü, Kiğı’nın köylerinde bulunan taş yapıların bölge halkının kimliğini ve kültürünü yansıttığını belirterek, bu yapıların yıkım kararı ile ilgili meclise soru önergesi verdi.
Hülakü, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy tarafından cevaplandırılması talebiyle meclise sunduğu önergede şu ifadelere yer verdi; “Kiğı Açıkgüney, Ağaçöven, Baklalı, Bilice, Dallıca, İlbeyi, Kutluca, Sabırtaşı ve Yazgünü köylerindeki tarihi taş evler, ağır hasarlı oldukları gerekçesiyle yıkılma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Bu evler, bölgenin kültürel mirasının önemli bir parçası olup, mimari dokusuyla bölge halkının tarihini ve kimliğini yansıtmaktadır. Tarihi değeri olan bu yapılar, aynı zamanda bölge halkı için birer simge niteliğindedir. Bu evlerin yıkılması, bölge halkının kimliğinin yok edilmeye çalışıldığına dair bir endişe yaratmaktadır.
Bu bağlamda;
1-Bakanlığınız, Kiğı bölgesinde bulunan tarihi taş evlerin korunması için herhangi bir çalışma yürütmüş müdür?
2-Tarihî ve kültürel değere sahip olan bu evlerin yıkılması yerine, restore edilmesi düşünülmekte midir?
3-Bu evlerin yıkılması durumunda hak sahiplerine yönelik mağduriyetlerin giderilmesi için bir tazminat veya alternatif konut planlaması yapılacak mıdır?
4-Kürt kimliğinin ve kültürel mirasının korunması adına, bölgedeki tarihî yapılarla ilgili bir koruma projesi bulunmakta mıdır?
5-Bu yıkım kararının gözden geçirilmesi ve iptal edilmesi yönünde bir çalışma yapılacak mıdır?”
BAKAN ERSOY’UN CEVABI
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Hülakü’nün soru önergesine verdiği yanıtta, köydeki taş evlerin tarihi vasfının bulunmadığını ve yıkım kararı verildiğini belirtirken, ilçe merkezinde bulunan 15 dükkan ve 1 konut için koruma kararı alındığını söyledi.
Bingöl’ün Kiğı ilçesi sınırları dahilinde 2 arkeolojik sit alanı ve 37 korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı bulunduğunu belirten Bakan Ersoy, “Ağaçöven, Baklalı, Bilice, Dallıca, İlbeyi, Kutluca ve Sabırtaşı köylerinde 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında tescilli herhangi bir korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı veya Arkeolojik-Kentsel-Tarihi Sit Alanı bulunmamaktadır. Açıkgüney köyü ve Yazgünü köyü sınırları dâhilinde korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı olarak mezarlık alanları, bir şapel, cami kalıntısı ile muhtelif arkeolojik kalıntılar bulunmakta olup tescilli tarihi bir taş ev bulunmamaktadır”
15 DÜKKAN VE 1 KONUT TESCİL EDİLDİ
Hülakü’nün önergesinde bahsi geçen köylerde tescil edilmiş tarihi taş ev bulunmadığını ifade eden Bakan Ersoy, şu bilgileri paylaştı; “Kiğı ilçesi sınırları içerisinde yer alan Eskişehir Mahallesinde ise tescilli Balaban Camii dışında taş malzemeli 15 dükkân ve 1 konut Erzurum Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun muhtelif kararları ile tescil edilmiş ve korunma alanları belirlenmiştir. Taşınmazlara ilişkin rölöve, restitüsyon ve restorasyon projelerinin ilgilerince hazırlanarak kurula iletilmesi istenmiştir.
Açıkgüney ve Yazgünü köyleri ile Eskişehir Mahallesi'nde yer alan tescilli yapılara ilişkin Koruma Bölge Kurulu tarafından alınan herhangi bir yıkım kararı bulunmamaktadır. Söz konusu tescilli taşınmazların korunmasına yönelik hazırlanacak rölöve, restitüsyon, restorasyon vb. projeleri ilgili Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğüne iletildikçe 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında iş ve işlemler yürütülmektedir.
Bakanlığımızca, Taşınmaz Kültür Varlıklarına Yardım Sağlanmasına Dair Yönetmelik kapsamında özel hukuka tabi, gerçek ve tüzel kişilerin mülkiyetinde bulunan korunması gerekli taşınmaz kültür varlıklarının korunması, bakım ve onarımı için yardım sağlanmaktadır.
Deprem bölgesinde yer alan Bingöl ili, Kiğı ilçesinden 2023-2024 yıllarında düzenlenen 5 başvuru döneminde toplam 4 özel mülkiyetteki tescilli taşınmaz kültür varlığı için proje yardımı başvurusunda bulunulmuş olup talepler Bakanlığımız bütçe imkanları doğrultusunda yapılacak ilk komisyon toplantısında değerlendirilecektir.”
Ömer ŞANLI