Röportaj: Eylem Özen
Bingöl’de sağlık hizmetlerinde tercih edilen isimler arasında yer alan İç Hastalıkları Uzmanı Dr. İlhan Çakabay kariyerinden mesleki tecrübelerine, Bingöl’deki sağlık sorunlarından pandemi dönemine kadar birçok konuda önemli açıklamalarda bulundu.
Bingöl Kent Haber Gazetesi'ne konuşan İç Hastalıkları Uzmanı Dr. İlhan Çakabay, yöneltilen soruları içtenlikle yanıtladı.
İşte röportajın öne çıkan başlıkları…
1-Meslek seçiminizi etkileyen faktörler neler oldu? Neden bu alanda uzmanlaştınız?
Çocukluk yıllarımdan beri hekimlik mesleğine hep ilgim vardı. İlgimin, yaşadığım coğrafyada yaşanan gerçeklikle bağlantılı olduğunu düşünüyorum. Hekimliğin zorluklarını, avantaj ve dezavantajlarını bilerek tercih ettiğim bir alan değildi. Yaşadığım köyde kırıkçıları gördüm, doğum sancısı başlayan kadınların, yaşlı kadınların çağrılıp doğum eyleminde doğum yaptıklarını gördüm. Ağır hastaların kızakla, bazen insanların sırtında, araçların geçtiği ana yollara taşındığına şahit oldum. Bu şartlarda yararlanamayan, ölüm döşeğinde yatıp başında kuran okunanları gördüm. Bütün bunları aşan bir çözümün belki de hekimlik mesleğini seçmemde etkili olmuştur. Ayrıca babamın genç yaşta böbrek yetmezliğinden kısa süreli bir hastane döneminden sonra kaybı, hekim olmamda belirleyici olan vakalardan biridir.
“Türkçe Dilinin Yanında Kürtçe, Arapça, Zazaca Gibi Diller Bilinmeli”
2- Hastalarınızla iletişiminiz nasıl, kaygı süreçlerinde psikolojik desteği nasıl sağlıyorsunuz?
Otuz yıllık hekimlik mesleğimde karşılıklı güven esaslı çalıştım. Öncelikle karşımızdakinin bir insan olduğunu hatırlamamız ve empati yapmamız lazım. Karşınızdakinin size güvenmesi gerekir. Çünkü yaptığınız tedavi ve girişimsel etkinliğe inanması ve güvenmesi lazım. Hastaya kısa bir sunumla tanı ve tedavi hakkında bilgilendirme tedavi süreci için önemli olduğunu düşünmüşüm. Ve bu çerçevede planlama içinde olduğumu söyleyebilirim. Hastaya doğru bilgilendirme ile birlikte kaygının azaldığı tedavi sürecinin daha rahat yürütüldüğünü hep gözlemlemişimdir. Hastaya iletişimde samimiyet, empati ile başlayan diyaloğum, sonuç alıcı olduğu, mesleğimin çoğu zamanlarında yaşamış biri olarak önemsediğim ilke olmuştur.
Hekimlik mesleğimde dil bilmenin çok önemli olduğu tanı ve tedavi süreçleri boyunca hayati önem arz edecek kadar faydalı olduğunu hep gördüm. Önerim Türkiye gibi bir coğrafyada bu mesleği icra edeceklere Türkçe dilinin yanında Kürtçe, Arapça, Zazaca gibi dillerin mutlaka bilinmesidir. Bu dilleri rahat kullanan meslektaşlarımın hastanın genel tanı ve genel tedavi aşamasında hem zaman kaybı acısından hem de hastaya fayda anlamında değer katacağını söyleyebilirim. Bu deneyim yaşadığım farklı kentlerde rahatlık sağladığını söyleyebilirim. Kısacası empati, sağlıklı diyalog, güven ortak dilin kullanımı hasta için endişe ve korkunun kaybına ve güçlü psikolojik destek ile sonuçlanmaktadır.
“Son Zamanlarda Kanser Vakalarında Artışların Görüldüğünü Söyleyebilirim”
3- Dâhiliyede baktığınız hastalıklar nelerdir? Bingöl'de en çok hangi hastalıklarla karşılaşıyorsunuz ve sebepleri nelerdir?
Bingöl’de en sık karşılaştığımız hastalıklar ülkedeki istatistikler ile uyumludur diyebilirim. Bunlar sıklıkla yüksek tansiyon, kalp hastalıkları, enfeksiyon hastalıkları, nefes darlığı, şeker hastalığı, böbrek ve safra kesesi hastalıkları gibi duruyor. Son zamanlarda kanser vakalarında artışların görüldüğünü söyleyebilirim. Bazı hastalıkların sebeplerini ayrı ayrı cevap vermek, uzun tartışmayı gerektirir. Ancak kısaca beslenme, çevresel faktörler, genetik, toplu yaşam sigara ve alkol gibi alışkanlıklar, akraba evlilikleri bazı hastalıkların artış hızını etkileyen faktörler olarak görülebilir.
“Hastaların Tedavi Süreçlerinde Sabırlı Olması Gerekir”
4- Hastalıkların tedavisinde sizi zorlayan unsurlar nelerdir? Hastalardan beklentileriniz nelerdir?
Bilgi anlamında zorlandığımı söyleyemem, hastanelerin alt yapı, yoğun bakım, acil servis, diyaliz merkezi ve yardımcı sağlık personel gibi durumların yokluğu veya yetersizliği zorluk sebepleri olarak görülebilir.
Hastaların tedavi süreçlerinde sabırlı olması gerektiğini söylemek isterim çünkü her hastalığın tedaviye cevap verme ve iyileşme süreci farklılık arz eder. Kısa süreli mucizelerin tıpta çok az olduğunu herkesin bilmesi gerektiğini hatırlatmak sanırım yeterli olur.
5- Hekimlik mesleğinizde, hasta tedavisinde, iletişimde ve ameliyat sürecinde kırmızı çizgileriniz var mı?
Hekimlik mesleğinde kırmızıçizgi şu olmalı, bilerek isteyerek zarar vermemek olmalı. Ancak her türlü dikkat ve özene rağmen hastalıkların tedavi ve cerrahi girişimleri sırasında beklenmeyen hastaya zarar ile sonuçlanan komplikasyonlarında olabileceği unutulmamalıdır.
“Tıp ve Sağlık Camiası Hazırlıksız Yakalandı”
6- Bingöl'de pandemi ve diğer salgın süreçleri sizce nasıl atlatıldı?
Pandemi şüphesiz tüm dünya için olduğu gibi Bingöl içinde zorlu bir süreçti. Tıp ve sağlık camiası hazırlıksız yakalandı. Genel tanı ve tedavi süreçlerinin zorlu ve birçok insanın yaşam kaybı ile sonuçlandı. Böylesi zorlu süreçlerde birçok hatanın yapıldığını kabul edenlerdenim. Ancak gerek Türkiye ve Bingöl için görüşümü sorarsanız yoğun bakım üniteleri ve sağlık bakanlığının düzenli olarak yayımladığı tedavi protokollerinin hayat kurtarıcı olduğunu söyleyebilirim. Aşı desteğinin yetişmesi ile birlikte sürecin daha da rahatladığını söyleyebilirim. Zorlu ve trajik bir süreç olarak tanımlamak yeterli olur diye düşünüyorum.
7- Bingöl'ün sağlık alanında en önemli ve ivedilikle çözülmesi gereken sorunu sizce nedir?
Tüm ülkede olduğu gibi tüm kurumların sürekli kendisini yenileme sorunu hep vardır. Fiziki yapının önemli olduğunu kabul etmekle birlikte asıl sorunun sağlık hizmetini veren, hekim, hemşire, sağlık teknikleri ve tüm birimlerin süreklilik Arz edecek şekilde hizmet için eğitim ile bilgilerin yenilenmesi zorunluluk gibi görünüyor.
UZM. DR. İLHAN ÇAKABAY KİMDİR?
Bingöl merkeze bağlı Gökçekanat Köyü doğumlu olan Dr. İlhan Çakabay, Ankara Gazi Üniversitesi mezunu ve İç Hastalıkları Uzmanıdır. Meslek hayatına 15 yıl boyunca Mardin ve Bingöl'deki kamu hastanelerinde iç hastalıkları alanında hizmet vererek başlamış ve son 14 yıldır özel sektörde iç hastalıkları uzmanı olarak görev yapmaktadır.
